Kva ser du her? Ein svart prikk på eit kvitt ark? Det gjer dei fleste. Nokre få ser eit kvitt ark med ein svart prikk.

 

Ganske ofte vert me avkrevd respons på noko andre gjer. Har du born, må du kvar dag svare for kva du synest. Om kor god jenta er til å hoppe frå trappa eller spele fotball, eller kor god guten er til å synge eller lese. Du spør vener om råd, eller så spør dei kanskje deg om kva du synest, særskilt om det er noko du har gjort mykje og har mykje kunnskap om.

 

Det er slik me lærer og det er slik me ynskjer å lære. Me spør lærarar, trenarar, forskarar og dei som har greie på det, om kva dei trur. Dette som motivasjon til å lære meir, eller berre som ei bekrefting til å stevne vidare som me gjer.

 

Forskning viser at ikkje all tilbakemelding er læringsfremjande. Timing og måten ein seier ting på er avgjerande, seier blant anna Siv Måseidvåg Gamlem, som har forska på tilbakemelding som støtte til læring og utvikling. Ris og ros til rett tid. Tilbakemelding er ein kunst det kan ta tid å få taket på, sjølv om ein har heldt på ei stund. Her kjem eit noko smertefullt eksempel (for eiga sjølvkjensle) på korleis ei tilbakemelding ikkje fungerte. Det er verdt å dele om det får deg til å tenke deg om når du står i ein liknande situasjon.

 

Rett før jul fekk eg tilbod om gratisbillett til julekonsert med Oslo Gospel Choir av ei venninne som syng i koret. Det var lenge sidan eg hadde vore på konsert med OGC, faktisk over ti år sidan, så eg sa med glede ja takk. I tillegg var konserten i den nye, store Q42-konsertsalen i Kristiansand, som eg også gjerne ville oppleve. Konserten var akkurat slik eg forventa. Veldig, veldig bra! Lysriggen i den nye salen var smakfull og flott og salen var ganske intim, trass i 1200 seter. Me sat slik at me ikkje såg heile scena, og me såg koret i profil, frå sida. I utgangspunktet var det litt kjedeleg, men konserten var gjennomregissert slik at korsongarane vandra rundt på scena. Det gav variasjon og liv i det sceniske uttrykket og alle songarane vart synlege.

 

OGC har ofte hatt med ulike artistar utanfrå som solistar på julekonsertane, men dette året hadde dei ingen andre enn koret sine eigne songarar. Koret består av stødige, strålande og utadvendte stemmer som alle føyer seg mjukt inn i korklangen etter endt solooppdrag. Dei treng ingen solistar utanfrå – alle skein på sin fine måte. Korklangen er det finaste av alt. Unison, lett, dynamisk og samsunge, klangen av gode songarar som har jobba musikalsk saman i mange, mange år.  

 

Som korsongar sjølv, kjende eg også att klangen av glede. Glede over å få synge julesongar saman med songvener for eit publikum nok ein gong. Akkurat så velklingande og samstemt som berre OGC kan. Profesjonelt og beherska, men under ligg denne gleda som ulmar og gjev varme til alt som vert sunge. Eit par stader i konserten kom den til overflata med den krafta og det volumet som skikkeleg gospel skal ha. Det trøkket kunne eg hatt meir av, men eg vart glad inni meg undervegs og tenkte at dette var ei trygg, varm og god oppleving av ein julekonsert.

 

Det skulle vera to konsertar, og i pausen møtte me ho som hadde gitt billettane. Alt det eg tenkte ovanfor burde eg sjølvsagt nevnt til venninna mi då me møtte ho. Men det var nettopp det. Heilt sjølvsagt. Det var liksom ingenting å seie på noko! Eit kvitt ark! Med ein bitteliten svart prikk. Så det var den eg nevnte. Med eit smil, men med litt for mykje fynd og klem. Prikken på det kvite arket var at kristiansands-dialekta hennar høyrdest noko utvatna då ho skulle presentere ein av låtane. Sidan me no var her i Kristiansand kunne ho gjort det skikkeleg, synest eg. Sikkert fordi det er bjelken i mitt eige auge. Eg syng visst for mykje på sørlandsdialekt og for lite på mi eiga. Så det sa eg.

Heilt av meg sjølv og heilt unødvendig. Ho spurte meg då også kvifor eg ikkje kunne seie noko fint!? Eg presterte å svare at ”det var det einaste som var noko å utsetje på!”.

 

Utover desember forsvann ikkje tanken på at timinga mi på denne kommentaren ikkje var spesielt god. Mellom to konsertar! Dei var heller ikkje ferdig med turneen. Uff. Då eg møtte ho att romjula, måtte eg bekjenne mitt dårlege samvit. Eg håpa inderleg at ho berre skulle blåse av det og seie at det hadde ho ikkje tenkt noko særleg på. Men nei. Ho hadde tenkt på det. Både konserten etter og konserten dagen etter hadde ho tenkt på det. Det hadde teke lang tid å få det ut av hovudet.

 

Psykologen Rick Hanson påpeikar at hjernen vår er som ein borrelås for negative inntrykk og som teflon for positive inntrykk. Opprinneleg var det ei overlevings-mekanisme og ein god idè då mennesket levde ute blant farlege rovdyr. Ein lærer å overleve. I dag har me ikkje lenger så store behov for å bli advart om at det kjem ein bjørn eller to som vil ta oss, men negative inntrykk festar fort seg likevel. Sjølv omgitt av haugevis av positiv respons, er hjernen programmert til å feste seg ved det negative. Positive inntrykk treng minimum 12 sekundar før dei festar seg og gjer noko med oss.

 

Dette kunne ho jo ha hugsa på før ho snakka med venninna si på denne konsertkvelden, tenkjer de no. Definitivt. Og det er mange fleire ting eg burde ha hugsa på. Den svenske vokalgruppa The Real Group har som ein regel at rett etter konsert skal det gå 20 minuttar før nokon kommenterer eller snakkar om negative ting dei gjorde på scena. Profesjonelle artistar treng absolutt å få høyre om alt det kvite på arket: alt det som er bra, som dei veit er bra, men som dei gjerne ynskjer å høyre at ER bra.

 

Eg vart tilgitt, og fekk meg ei nyttig læringsøkt på tilbakemeldingstiming. Men billetten til neste Oslo Gospel Choir-konsert må eg nok kanskje kjøpe sjølv.

 

 

 

Litteraturkjelder:

https://www.udir.no/laring-og-trivsel/vurdering/filmer/Foredrag/praksis-i-skolen/videoforedrag-siv-m.-gamlem---tilbakemeldinger-for-elevers-laring-og-utvikling/ og